Pas op: wolven op het strand !
In de tijd van Piratenzoon werden stranden en slikken onveilig gemaakt door wolven
Je kunt het je nu bijna niet meer voorstellen, maar in de tijd dat Piratenzoon zich afspeelt, in het begin van de zeventiende eeuw, vormden wolven een ware plaag voor de mensen op het platteland. Roedels wolven maakten vooral het noorden van Vlaanderen, de Veluwe en het oosten van Nederland onveilig.
Al in het eerste hoofdstuk van Piratenzoon lees je hoe hongerige wolven door het verlaten stadje Oostburg trekken. De wolven drinken uit de verwoestte waterput, en gaan daarna op jacht in het verdronken land .
Dat is niet verzonnen. Het is opgetekend in een boek van dominee Bauduin van Hunnen, die in deze streek woonde.
En in 1603 werd opgeschreven dat in Oostburg (of daar in de buurt) elf oude en veertien jonge wolven werden doodgeschoten. Dit is het gebied waar Piratenzoon zich afspeelt.
In dagboeken en ook in officiële documenten uit die tijd vind je overal vermeldingen van wolven. De dieren stroopten dorpjes en gehuchten af op zoek naar schapen, koeien, geiten, honden, kippen, ganzen. Op kerkhoven groeven de wolven vers begraven lijken op om die op te eten.
Ook zijn er talrijke verhalen dat de wolven baby's en andere kleinere kinderen uit de wieg roofden. Zie de prent rechts
Of die verhalen op waarheid berusten is niet meer te controleren.
Slagvelden
"Er lopen hier meer wolven rond dan mensen", noteert iemand in het Land van Catsandt. Dat is het gebied waar Kat en Splinter hun boerderijtje hadden.
Het was ook het gebied waar steeds opnieuw bloedige veldslagen plaatsvonden tussen de Spaanse overheersers en de Nederlanders. Op de slagvelden en op de stranden van het verdronken land bleven vaak lijken achter van gesneuvelden. Daar waren de wolven ook naar op zoek.
Omdat veel mensen voor de oorlog waren gevlucht en grote delen van het land er verlaten bij lagen, namen de aantallen wolven daar snel toe. De vele strenge winters in die tijd droegen hier ook toe bij.
Volgens de verhalen uit die tijd verscheurden de wolven ook levende volwassenen . Rechts een prent uit 1610: een wolf gaat er met het hoofd van een meisje vandoor, terwijl een ander meisje bidt om redding
Haar gebed wordt verhoord. Een man met een scherpe speer jaagt de wolven weg.
Herders
In het noorden van Vlaanderen hadden vooral schaapsherders en koeienhoeders last van wolven, die hun dieren aanvielen.
Die herders "waren veeltijds jonge knapen en meisjes, met geen ander wapen bij zich dan eene herdersspriet, en alleen vertrouwende op hunnen hond", schrijft iemand.
Een Vlaamse wetenschapper heeft 345 gevallen uit die tijd onderzocht waarin mensen werden aangevallen door een of meer wolven. Onder hen waren 176 herders, van wie maar liefst 150 kinderen. In 1616 schilderde Pieter Breughel de Jonge zo'n triest geval .
We kunnen nooit echt zeker weten of zoiets echt is gebeurd. Volgens dierenbeschermers vallen wolven alleen mensen aan als ze worden opgejaagd, of als iemand hun prooi wil afpakken. Bij herders, die hun kudde beschermen, kan dat laatste het geval zijn geweest.
Jacht
Op 27 oktober 1606 geeft het bestuur van het Land van Catsandt aan alle inwoners opdracht "om komende zondag op wolven te gaan jagen omdat ze grote schade aanrichten".
Als je niet meedoet aan de jacht krijg je een boete (vijf schellingen). Degenen die een wolf vangen krijgen een beloning van negen gulden – een groot bedrag in die tijd.
Niet is opgetekend hoeveel wolven er die dag werden gedood. Wel blijkt uit oude documenten, boeken en rijmpjes dat het gevaar nog heel lang aanwezig bleef, zeker tot het jaar 1800. Daarna verminderden de aantallen wolven snel .
Nu nog steeds
Volgens schattingen leven in Europa de meeste wolven nu in Rusland : tienduizend.
Daarna volgen Spanje met vijfhonderd tot tweeduizend wolven (in de bergen van Sunebia en Culebra), en Polen met zeker veertienhonderd wolven (in de grote wouden).
In Frankrijk en Duitsland zijn de laatste jaren ongeveer honderd wolven geteld, in Zweden vierhonderd, in Portugal driehonderd en in Slowakije vierhonderd.
Kleinere aantallen wolven werden gezien in Hongarije, in Griekenland (in het noorden), in Albanië, in Kosovo, in Oostenrijk en in Zwitserland.
Nederland en België
In Nederland en België zijn alle wolven uitgestorven. Heel af en toe wordt er eentje gezien of doodgereden op een autoweg; die blijkt altijd afkomstig uit Duitsland of Frankrijk.
Toch zouden wolven ook bij ons in een landschap met veel bos en weilanden kunnen overleven . Op de Veluwe lopen sinds kort ook enkele wolven rond. De kans dat die dieren zich laten zien is echter klein, deze wolven zijn erg schuw.
Wolven op het strand
|