Handje van Fatima, Miriam, Maria - of Astarte?
 Handjes van Fatima (links) en van Miriam (rechts)
  Weinig voorwerpen veroorzaken zulke religieuze ruzies als het kleine handje dat – afhankelijk van welke godsdienst je belijdt – bekend staat als het handje van Fatima, het handje van Miriam of het handje van Maria.
Soms zie je in zo'n handje een oog, de Nazar, als bescherming tegen het zogenaamde Boze Oog.
Je vindt die handjes-met-oog tegenwoordig zelfs op tatoeages (foto  ) .
Al eeuwenlang wordt gesteggeld over de oorsprong. Is het handje een oud joods symbool? Of is het toch islamitisch? Berbers misschien? Of christelijk? Of heidens?
Bescherming
Niemand weet het zeker, maar waarschijnlijk is het antwoord dat het handje veel ouder is dan het jodendom, de islam en het christendom.
We komen die hand al tegen in de oeroude godsdiensten die Baäl  vereerden, lang geleden. Ook in het boeddhisme is de hand een belangrijk symbool.
De Phoeniciërs (± 1200 voor Christus) zetten het teken op hun schepen, als eerbewijs aan hun godin Astarte, die een opvolgster was van Tanit, de vrouw van Baäl. Misschien is het zo een teken van bescherming geworden.
Iedereen noemt het handje anders. Het is de hand van Miriam, de zuster van Mozes (in de joodse traditie), of de hand van Fatima, de dochter van Mohammed (in de islam), of de hand van Maria, de moeder van Jezus (in het christendom).
Nu overal
Oorspronkelijk kwam je het symbool alleen tegen in het Midden-Oosten en in Noord-Afrika. Rob Ruggenberg, schrijver van Piratenzoon, vond ooit, bij een opgraving in het oude deel van Jerualem, een joods handje, dat ze daar gameesj noemden. Dat was in de jaren zestig van de vorige eeuw.
En later zag hij de khmisa op tapijten in de eeuwenoude paleizen van de machtigen in Istanboel en Algiers
Niet zo lang geleden zag hij het symbool plotseling ook in de westerse wereld opduiken. Toen
 filmsterren zich ermee sierden werd het handje ineens cool...
Nu zie je het ding overal. Niet alleen als amulet of als snuisterij, of hebbeding maar het wordt ook afgebeeld op kleding of op vaatdoeken of wandversieringen of geboortekaartjes of op klokken – je kan het zo gek niet verzinnen of een fabrikant print er een handje op.
Afgoderij
 Sommige joden zijn bang dat het handje een islamitisch symbool is dat onder een valse naam hun godsdienst is binnengeslopen. Sommige moslims denken net zo, maar dan andersom: Marokkaanse joden zouden het stiekem in islamitische landen hebben geïntroduceerd. Voor beide beweringen wordt nooit bewijs aangedragen, maar de mensen praten elkaar wel na.
Het resultaat van dit alles is helaas wel dat orthodoxe moslims, orthodoxe joden én orthodoxe christenen tegenwoordig de banvloek over het handje uitspreken. Heidens! Bijgeloof! Infiltratie! Niet dragen! Zo is een mooie versiering nu haram geworden, onrein, of zelfs shirk: afgoderij.
Zain
Ook Zain krijgt in Piratenzoon te maken met dat wantrouwen. Een oudere roeier, een moslim, pakte Zains khmisa en...
...en keek ernaar. ‘Je denkt toch niet dat dit ding jou beschermt?’
Zain zei niets. Hij zag Mina voor zich die met haar djinn sprak.
‘Je beledigt Allah hiermee,’ zei de roeier. ‘Alleen Allah kan jou
tegen het kwaad beschermen. Dode dingen kunnen dat niet.’
Zain wist dat de man gelijk had. Maar Mina had voor de khmisa
betaald met haar leven. En hij had gezworen dat hij hem zou
dragen en dat hij erover zou zwijgen. En haar bescherming had
gewerkt – tot nu toe.
‘Je moet het zelf weten,’ zei de roeier.
 Meer weten?
 Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|
